Zomertijd. Stop.

Anneloes Opperhuizen

Maandagochtend, het laatste weekend van maart, het moment dat de eerste week na het ingaan van de zomertijd weer begint. En daarmee ook het eerste moment dat we het vaak voelen dat de klok een uurtje is verschoven. Het heeft geleid tot een uurtje minder slaap, een verschuiving in de tijden dat je eet en kost mogelijk een paar dagen om aan te passen. Het zorgt er ook voor dat opnieuw de discussie oplaait: waarom doen we dit eigenlijk? En, als we ermee zouden stoppen, wat moeten we dan kiezen? In heel Nederland, en daarbuiten, zijn wetenschappers het met elkaar eens: stop ermee en kies voor wintertijd.

Wellicht heb je er zelf niet zo’n last van en lijkt het een futiele verandering, maar dat is het niet. Door het kiezen van de zomertijd leven we een half jaar lang in de verkeerde tijdszone, bovenop het feit dat we eigenlijk in de tijdszone van het Verenigd Koninkrijk zouden moeten leven. En als we dat permanent zouden kiezen, heeft dat grote gevolgen voor onze gezondheid. Waarom nou eigenlijk?

In het kort. De Aarde draait iedere 24 uur een rondje om haar as en zo worden ieder uur andere gebieden op de wereld verlicht door de zon. Hiermee kun je de Aarde dus in 24 vlakken (tijdzones) verdelen, de tijdzones. Als je de tijdzones goed verdeeld, zal in iedere tijdzone de zon om 12 uur (in die tijdzone) op het hoogste punt staan. Zo kun je dus het midden van de dag aanwijzen. Als je dit voor Nederland wilt doen, komen we in de tijdzone van Engeland terecht. Maar dat zitten we nooit, zelfs met wintertijd lopen wij een uur voor op Engeland. Door de zomertijd doen we daar nog een schepje bovenop. Namelijk wanneer de zon in Sint Petersburg (Rusland) of Istanbul (Turkije) op z’n hoogste punt staat noemen wij dat ’12 uur ’s middags’ terwijl dat eigenlijk pas ruim 1.5 uur later zo is.

Wat is nou het probleem? De zon die opkomt en ondergaat, geeft cruciale informatie aan onze biologische klok. Die klok gebruikt het licht van de zon om te weten hoe laat het is en hoe hij het lichaam moet aansturen. Moet hij ons bijvoorbeeld wakker of juist slaperig maken? Maar ook ons metabolisme, afweersysteem, hormoonspiegels, bloeddruk en hersenfuncties zijn allemaal afhankelijk van de signalen van de biologische klok. Met de verkeerde lichtinformatie raakt de klok dus verstoord, met allerlei gezondheidsgevolgen. Het belangrijkste en meest prominente gevolg is het gebrek aan slaap; een groot probleem onder miljoenen mensen.

De verschuiving twee keer per jaar zorgt dus voor een verstoorde klok, dus een permanente keuze is een goed idee dat we van harte ondersteunen. Maar dan wel voor de juiste tijd, en niet de zomertijd. Met een keuze voor de zomertijd verlengen we de nacht in de ochtend en de dag in de avond. Dat betekent dat de zon ’s ochtends pas later opkomt, wat in de zomer geen probleem is want dat is toch vroeg. Maar in de winter is dit wel degelijk een probleem: pas om kwart voor 10! Dus heel werkend en schoolgaand Nederland zal zich dan in het donker moeten verplaatsen en zorgt ervoor dat, met name jongeren, met een slapend brein op weg moeten. Dit is schadelijk en gevaarlijk.

Oftewel: stop met het verschuiven, en kies voor de juiste tijd. Dat is wintertijd, maar eigenlijk zelfs Centraal Europese Tijd. De zomer blijft dan de zomer met een uurtje eerder donker ’s avonds (dat kan er wel vanaf) en dan is het in de winter dus al om 8 uur ’s ochtends licht!

Hieronder nog vindt je extra informatie:

Het alliantievoorstel voor vaste tijdzones in de Europese Unie, samengesteld door internationale wetenschappers.

Volkskrant Magazine met hoogleraar Joke Meijer over de gevolgen van de zomertijd voor de biologische klok.

Lees hier een rapport van het RIVM over de gevolgen van het verschillende tijden.

Dit zegt de Hersenstichting over het ingaan van de zomertijd.

Het Platform Betere Tijden heeft veel toegankelijke informatie beschikbaar.

Voor een (leuke) uitleg over de zomer-wintertijd-discussie kun je deze aflevering van Zondag met Lubach, met Arjen Lubach kijken.

Wetenschappelijk artikel van internationale wetenschappers over het standpunt waarom we de zomertijd moeten afschaffen.