Warmer én lichter: zo beïnvloeden wij het jachtgedrag van vleermuizen

Hoge temperaturen versterken het effect van nachtelijk kunstlicht op vleermuizen. Uit recent onderzoek van Sander Buddendorf, onderzoeker aan het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) in het BioClock project blijkt dat gewone dwergvleermuizen (Pipistrellus pipistrellus) juist op warme nachten extra worden aangetrokken tot straatverlichting — en dat kan gevolgen hebben voor hun jachtgedrag én het evenwicht in de natuur in een opwarmend klimaat.

Waar ging het onderzoek over?

Buddendorf en collega’s keken zes jaar lang naar de activiteit van de gewone dwergvleermuis rondom lantaarnpalen. Deze soort jaagt vaak op door het licht aangetrokken insecten. Ze maakten daarbij gebruik van een bijzondere opstelling waarbij lantaarnpalen met wit, groen en rood licht experimenteel in de bosrand zijn geplaatst (het Licht op Natuur project). Daarbij werd speciaal gekeken hoe de temperatuur het effect van licht op de activiteit van de gewone dwergvleermuis beïnvloedt.

Wat bleek?

• Dwergvleermuizen jagen méér rond kunstlicht op warme nachten. Op warmere nachten zijn meer insecten actief, wat vleermuizen extra aantrekt naar verlichte plekken.
• Dit effect was sterker bij warmere temperaturen boven de 15 °C
• Dit effect was het sterkst bij wit licht, terwijl het rond rood licht afwezig was.

Waarom is dit belangrijk?

Vleermuizen spelen een cruciale rol in het ecosysteem, en kunstlicht heeft een sterk effect op hun activiteit. Een belangrijke conclusie uit dit onderzoek is dat het effect van kunstlicht op de activiteit van dwergvleermuizen afhankelijk is van de temperatuur: hogere temperaturen versterken dit effect. Deze vondst is belangrijk, omdat de temperatuur ’s nachts toeneemt door klimaatverandering en verstedelijking. De versterking van het effect van licht op de activiteit van dwergvleermuizen kan leiden tot grotere verschuivingen in het ecosysteem. Ook kan het leiden tot grotere concurrentie tussen de algemene dwergvleermuis en minder algemene vleermuissoorten die juist door licht verdrongen worden.

Wat betekent dit voor beleid?

Volgens Sander Buddendorf benadrukken de resultaten de noodzaak om kunstlicht in onze omgeving te beperken — zeker in steden, waar het vaak al warmer is. “Met de opwarming van de aarde én de toenemende verstedelijking is het des te belangrijker dat we bewuster omgaan met verlichting in de openbare ruimte, om verdere negatieve effecten op stadsnatuur te voorkomen.”

Wist je dat…

…de vleermuissoorten die in Nederland leven heel verschillend reageren op licht? Soorten die langzaam vlak boven water of tussen de bladeren vliegen mijden licht. Snelle, wendbare soorten zoals de (algemene) gewone dwergvleermuis zijn minder bang voor licht en profiteren vaak van het extra insectenaanbod rond lantaarnpalen.

Lees hier het volledige wetenschappelijke artikel: Temperature amplifies the effect of anthropogenic light on foraging common pipistrelle bats

https://bioclockconsortium.org/

https://lichtopnatuur.org